Archief per maand:

Noord-Holland

Tentoonstelling over Picasso in Holland

Picasso, Les Trois Hollandaises (1905). Gouache collectie Centre Pompidou. © Succession Picasso 2016

Picasso, Les Trois Hollandaises (1905). Gouache collectie Centre Pompidou. © Succession Picasso 2016

De jonge Pablo Picasso verblijft in de zomer van 1905 enkele weken in Noord-Holland. Vanaf 7 juni 2016 laat Stedelijk Museum Alkmaar voor het eerst al dat Hollandse werk zien. Niet eerder werden de beroemde schilderijen La belle Hollandaise uit Australië en Les trois Hollandaises uit Parijs herenigd.

Pablo Picasso (1881-1973) woont nog maar een paar jaar in Parijs als hij in 1905 de grote stad voor het Noord-Hollandse platteland verruilt. Vanuit Schoorl en Schoorldam maakt hij uitstapjes naar Alkmaar en Hoorn. Hij bezoekt de kaasmarkt, bestudeert windmolens en legt die ‘exotische wereld’ vast in zijn schetsboeken. Van de boerenmeisjes maakt hij gouaches. Voor het eerst is dat Hollandse werk – 111 jaar na dato – bij elkaar te zien in Stedelijk Museum Alkmaar, in de regio waar het is gemaakt.

De tentoonstelling Picasso in Holland. Les belles Hollandaises loopt van 7 juni tot en met 28 augustus 2016 en bevat enkele unieke buitenlandse bruiklenen en zelden getoond documentair materiaal. Zijn Hollandse schilderijen zijn voor het eerst sinds 1905 samen te zien in combinatie met twee schetsboeken. Daarin tekende hij niet alleen Hollandse taferelen, maar ook oplossingen voor compositorische problemen van onvoltooid werk in Parijs.

Niet eerder lukte het een Nederlands museum om al het Hollandse werk van de jonge Picasso bij elkaar te brengen. Aanleiding is een recente schenking: de houten stoel waarop de Spaanse meester volgens overlevering vaak op werkte. Doodgewoon en heel bijzonder dankzij de wereldberoemde gebruiker.

Schetsboeken

Picasso in Holland bevat origineel werk uit het Musée Picasso Parijs en de Queensland Art Gallery in Brisbane, Australië. Vier belangrijke bruiklenen komen naar Alkmaar: twee schetsboeken, als het ware dagboekaantekeningen vol creativiteit, en twee imposante gouaches van boerenmeisjes: Les trois Hollandaises uit Parijs en La belle Hollandaise uit Brisbane. Een schetsboek kocht Picasso waarschijnlijk in Alkmaar.

De 23-jarige Picasso portretteert de lokale bevolking, bordeelbezoekers, maar ook stolpboerderijen, molens en de historische binnensteden van Hoorn en Alkmaar. Ook werkt hij aan zijn Parijse werk. Voor de schilderijen trekt hij zich terug in zijn kamer langs het Noordhollands Kanaal. Dat water schildert hij ook op Les trois Hollandaises. De stolpboerderij op de achtergrond is typerend voor de streek. Dat geldt ook voor het West-Friese mutsje op het hoofd van het boerenmeisje op de gouache La belle Hollandaise.

Behalve deze kostbare werken bevat de tentoonstelling cultuurhistorisch materiaal, waaronder foto’s, ansichtkaarten, brieven en anekdotes. Ook is het enige kiekje van Picasso’s verblijf te zien. Daarop staat de kunstenaar achter zijn vriend Tom Schilperoort in diens vakantiehuisje in Schoorl. In het midden zien we Nelly Timmer. Zij maakt het huisje schoon en zou de vriendin van Schilperoort zijn.

Picasso en Tom Schilperoort in diens vakantiehuisje in Schoorl. In het midden  Nelly Timmer. Copyright regionaal archief Alkmaar

Picasso en Tom Schilperoort in diens vakantiehuisje in Schoorl. In het midden Nelly Timmer. Copyright regionaal archief Alkmaar

De tentoonstelling bevat een plattegrond met plekken die Picasso bezocht. Ook blijkt met wie hij zoal omging. Behalve Schilperoort en Nelly Timmer is dat Dieuwertje de Geus, de dochter van de postbode waar Picasso een kamer huurt nadat hij het vakantiehuisje van zijn vriend heeft verlaten. Dat kosthuis stond naast café ’s Lands Welvaren in Schoorldam (nu Hof van Schoorl). Daar komt ook het ‘Picassostoeltje’ vandaan. Lange tijd stond het op zolder bij de dochter van de café-uitbater. Haar zoon liet het vorig jaar na aan het museum.

De tentoonstelling laat zien dat Picasso in Noord-Holland nadenkt over zijn onvoltooide Parijse werk in Parijs. Zijn dagboeken bevatten minstens vijftien studies voor de Bruiloft van Pierrette (1905). Ook experimenteert hij met de achtergrond van de Familie van Saltimbanques (1905). Terug in Parijs schildert hij achter de acrobaten een soort woestijn, geïnspireerd door de Schoorlse duinen. De afstand tot Parijs – al is het maar een paar weken – zorgt ervoor dat Picasso zijn stijl kan ontwikkelen. Het is de eerste keer dat Picasso die werkmethode hanteert.

Picasso in Holland is een samenwerkingsproject met het regionaal archief Alkmaar.